Van ‘MOETEN’ naar ‘KIEZEN’ : hoe je vrijheid vind in dagelijkse keuzes

De feestdagen: allerlei keuzes op een hoop

In deze decembermaand komt er een soort van explosie van momenten dat je keuzes moet maken over hoe je dingen wilt vieren, met wie je de dagen doorbrengt, wanneer je even rust pakt voor jezelf, en of je met de reeks van verwachtingen mee gaat die (vaak onbewust) op je afkomen. December brengt vaak een unieke mix van vreugde en stress. Een tijd van tradities, stilstaan, gezelligheid en verbinding, maar ook van volle agenda’s, verwachtingen en verplichtingen. Misschien voel je druk om overal aanwezig te zijn, elk huis perfect te decoreren, het meest perfecte kerstmenu op te stellen en alles het liefst alleen te willen doen zodat je niemand belast. Hier is waar moeten, willen, kunnen je gaan helpen.

Moet ik dit? Hoe je de druk van verwachtingen loslaat.

Veel dingen lijken verplicht, maar zijn ze dat ook echt? Reflecteer eens op de gevolgen als je dit niet doet. Vaak is het effect kleiner dan je denkt. 

 “Ik moet…” is een van de meest gebruikte zinnen in ons vocabulaire. Vaak komt deze uitspraak voort uit verwachtingen, zowel van anderen als van onszelf. Het probleem? Deze verplichtingen kunnen soms zwaar voelen en maken dat we geleefd worden. Vraag jezelf bij elke ‘moet’ eens af:

• Wie zegt dat ik dit moet?
• Wat gebeurt er als ik dit niet doe?
• Is dit echt belangrijk, of kan het anders?

Door kritisch naar je ‘moetens’ te kijken, ontstaat ruimte voor wat echt belangrijk is. En begrijp me goed, soms moeten dingen gewoon. En kan je kijken of je om die moetens heen tijd kan inplannen om weer op te laden, in te checken en iets te doen wat ontspanning brengt.

Wil ik dit? Luisteren naar je hart, maar niet blindelings.

Wat brengt jou vreugde tijdens de feestdagen? Misschien is dat een avond rustig een boek lezen of een simpel diner met dierbaren in plaats van een uitgebreide avond. Misschien vind je het juist belangrijk om met kerst gasten uit te nodigen die je warmte wilt bieden, degene die juist alleen kerst moet doorbrengen of minder te besteden heeft en betekent dat dat je nee zegt tegen die grote familiebijeenkomst. Door stil te staan bij wat je wilt en op waarde schat, kun je kiezen voor wat echt belangrijk voor je is.

Wat wil jij? Niet wat er van je wordt verwacht of wat ‘normaal’ is, maar wat jouw hart vervult. Dit klinkt simpel, maar is vaak uitdagend. Veel mensen hebben jarenlang hun eigen verlangens aan de kant gezet. Tijd nemen om opnieuw contact te maken met je wil is essentieel. Maar hoe voorkom je dat je “willen” verwart met egoïsme of impulsiviteit?

Luisteren naar je hart betekent niet dat je jezelf altijd op de eerste plaats zet. Het gaat om het vinden van de balans tussen je persoonlijke verlangens en wat goed is voor de mensen om je heen. Jezus’ woorden in Matteüs 22:39 herinneren ons: “Heb uw naaste lief zoals uzelf.” Dat betekent dat je liefdevol naar jezelf mag zijn, zonder anderen uit het oog te verliezen.

Een praktische aanpak:

• Sta regelmatig stil bij wat je energie geeft
• Gebruik oefeningen zoals schrijven om je gedachten en gevoelens te ordenen
• Vraag je af: dient dit verlangen alleen mij, of brengt het ook zegen voor anderen?
• Bedenk: heeft dit verlangen wortels in liefde en vrede, of in angst en zelfzucht?

Kunnen: grenzen stellen zonder schuldgevoel

Zelfs als je weet wat je wilt, zijn er praktische beperkingen. Tijd, energie, en middelen zijn niet oneindig. Het kan soms voelen alsof zeggen “ik kan dit niet” een zwakte is, maar het tegenovergestelde is waar. Grenzen stellen is een daad van wijsheid en kracht.  Door bewust te erkennen wat je kunt, voorkom je teleurstelling en overbelasting. Grenzen stellen is hier cruciaal. Wat als het egoïstisch lijkt? Veel mensen worstelen met schuldgevoelens wanneer ze nee zeggen, vooral wanneer anderen afhankelijk van hen zijn. Maar onthoud: je bent niet geroepen om alles voor iedereen te zijn. Ook Jezus trok zich regelmatig terug om rust te vinden (Lucas 5:16) en je hoeft niet alle verantwoordelijkheden op je eigen schouders te dragen. 

Leer bijvoorbeeld ‘nee’ te zeggen op een manier die vriendelijk en duidelijk is, zoals:

• "Dank je voor de uitnodiging, ik kom er even op terug."
• “Dank je voor de uitnodiging, maar dat lukt nu even niet.”
• “Ik waardeer het dat je aan me denkt, maar ik heb even tijd voor mezelf nodig.”

Toepassen in je dagelijks leven: Voordelen en Tips

Hoewel dit principe rondom de feestdagen heel waardevol is, geldt het eigenlijk voor elke keuze in je leven.  En als je dit vaker gebruikt in je keuzes ontstaan er echt voordelen:

1. Meer rust in je hoofd: Je voelt minder druk omdat je bewust keuzes maakt die bij jou passen en je laat verwachtingen los
2. Meer energie: Door ‘moetens’ los te laten en te focussen op wat je echt wilt, krijg je meer ruimte voor dingen die je opladen.
3. Beter omgaan met grenzen: Je voelt je sterker in het aangeven van wat je wel en niet kunt en zal je minder vaak schuldig voelen.
4. Groei in zelfkennis: Dit proces helpt je ontdekken wie je bent en wat je belangrijk vindt.

Praktische tips

Hier zijn enkele praktische stappen om direct met moeten, willen, kunnen aan de slag te gaan:

1. Reflecteer dagelijks: Neem vijf minuten per dag om stil te staan bij je keuzes. Wat moest je vandaag? Wat wilde je? Wat kon je?
2. Houd een dagboek bij: Schrijven helpt je patronen te herkennen en dieper te reflecteren.
3. Plan bewust: Stel jezelf de drie vragen voordat je ja zegt tegen een nieuwe verplichting.
4. Deel je proces: Bespreek dit principe met een vriend(in) of partner. Samen reflecteren maakt het krachtiger.